Johniged an Hilda

Johniged an Hilda

Abadenn C'hoariva - savet e 2002.

JP Mellouet

Ur pezh-c'hoari skrivet gant Naig Rozmor.
Savet eo ar pezh-mañ e boutin etre Ar Vro Bagan ha Strollad Kastell Paol.

Olier er gêr gant e re

En XIX ha XX vet kantved o deus bet labourerien douar Rosko ha diwar-dro kaset berniadoù ognon da werzhañ da Vro-Saoz. An ognon-se, ognon eus ar c'hentañ, a veze gounezet ganto e douar strujus Arvor Bro-Leon.

merc'hed er poull-kannañ

A di da di ez ae ar Johniged da <<chinañ>>, da werzhañ o marc'hadourezh. E penn pep kompagnunezh Johniged e veze ur mestr, ar master a veze graet outañ. E laboù e vezent o chom, kousket, debriñ ha labourat. Eno e veze lod o pakañ an ognon tra ma veze lod all o werzhañ anezho e kêr ha war ar maez. War o zroad da gentañ, gant beloioù goude-se ha bremañ gant kirri-samm.

Devezh ar pardon

C'hwec'h-miz-pad e ranke chom ar Johniged e Bro Saoz, Skos, Kembre pe Kerne-veur. Warlerc'h pardon Santez Barba, da benn diwez-hañ miz gouhere, ez aent kuit eus ar gêr da vont di. Da viz genver pe c'hwevrer e teuent en dro d'ar gêr. Neuze e veze labour dezho war ar maez e Breizh war dro al legumaj.

ar c'hook hag ar johniged

War dro ar bloavezhioù 20-30 ez edo ar vicher en he gwellañ : tost da 1500 den o werzhañ ouzhpenn 900 tonnellad ognon. Treizañ Mor Breizh a rankent ober bep bloaz. N'oa ket dizañjer seurt beaj. Meur a johny a gollas o buhez er mor : pevarzek diwar ar Channel Queen e 1898, tri er bloavezh war-lerc'h e-bourzh ar Paquebot n° 5, ha tri-ugent da geñver peñse an Hilda, da viz du 1905. Ne chomas beo nemet c'hwec'h den diwar an dek ha c'hwec'h ugent oa e-bourzh :

pemp Johny hag ur saoz.

Ar merc'hed er vro

Savet he deus Naig Rozmor ar pezh-c'hoari Ar ]ohniged evit diskouez buhez kalet paotred an ognon hag o labour e Breizh Veur. Er bloavezh 1905 e tremen an traoù : aet ez eus meur a gompagnunezh johniged en tu all d'ar mor ; lod anezho a zistro d'ar gêr e-bourzh an Hilda.

Avel yud ha gwall vor a zo.

Ar johniged war o labour

GWERZ AN HlLDA

(C'hweh-ugent den beuzet e-kichenn Sant-Malo
en o mesk pevar-ugent Breton deuz Leon)

An eur-waleur siwaz a zo
Atao, bepred o vond en-dro
Hag o skei bemdez heb paouez
'N eur horn bennag war an dud kêz

Ne glever mui o komzeal
Nemed euz a zarvoudou all
Euz ar gwalleuriou a erru
Atao bemdez en tu pe du

Ar vech-ma siwaz tud or bro
Zo skoet heb truez d'o zro
Gand eun darvoud ar spountusa
A zo bet gwelet dre ama.

D'an driweh devez a viz du
E-kreiz an noz teñval ha du
Allestr Hilda 'tond deuz Bro-Zaoz
Zo bet beuzet e-kreiz an noz

Ha warnezi kant tregont den
Akipaj ha beachourien
Beuzet oll siwaz nemed c'hweh
Heb sikour ebed deuz neb leh.

Paotred beuzet An Hilda

Displeget eo Johniged an Hilda gant : Jean-Marie BALANANT, Yvon BECHU, Maryvonne BERTHOU, Nicole BIHANNIC, Annick CABIOCH, Jean-Paul CREIGNOU, Maelle CREIGNOU, Alan GLIDIG, Fanch GUEGUEN, Envel JEZEQUEL, Goulc'han KERVELLA, Nicole LE VOURC'H, Clément MADEC, Pierrick MELLOUET, Marie Pierre MERRET, Francette MINGAM, Annie MINGAM, Jean-Luc MINGAM, Andre OLLIVIER, Marie OLLIVIER-MOAL, Albert RANNOU, Marie-Andrée ROLLAND, Bob SIMON, Leila SIMON, Delan SIMON.
Kan : Alan GLIDIG.
Skritell : J.P. MELLOUET.
Goulou : Michel FAGON.
Son, Muzik : Didier PORCHEL, Eric PERON.
Skeudennoù : Steven GUEGUENIAT.
Kinkladur : Michel FAGON, Ar Vro Bagan.
Dilhad : Cathy ABARNOU, Georgette MERDY.
Labour korf : Jocelyne BOENNEC.

Leurennet gant Goulc'han KERVELLA ha Bob SIMON.